Flipping the classroom is (FTC) een onderwijsvorm waarbij studenten thuis de instructie online bekijken en daarna in de onderwijsruimte met de docent de leerstof verwerken. Deze vorm van blended learning (online en offline leren) wordt steeds meer gebruikt, zeker in het hoger onderwijs.

Figuur 1. Traditional versus Flipped classroom

Onderzoek of deze relatief nieuwe onderwijsvorm tot betere leerresultaten en meer tevredenheid onder de studenten leidt is de laatste jaren in een stroomversnelling geraakt. De resultaten van de onderzoeken in uiteenlopende contexten en met verschillende meetmethodes spraken liepen op individueel niveau sterk uiteen. David van Alten, onderwijskundige aan de Universiteit Utrecht, deed daarom samen met zijn onderzoeksteam een metastudie naar FTC en concludeert: als je goed flipt, kan dit de leerprestaties van studenten verbeteren (van Alten, Phielix, Janssen, & Kester, 2019).

Theoretische achtergrond

Zij zochten in hun studie eerst uit waarom er vaak wordt aangenomen dat FTC een effectieve onderwijsvorm.

Resultaten van de meta-analyses

Om te achterhalen of deze onderwijsvorm betere leerresultaten en meer tevredenheid onder de studenten oplevert, brachten Van Alten en zijn collega’s 114 studies over FTC bijeen. Eerdere kwalitatieve reviewstudies hadden bijvoorbeeld al in kaart gebracht welke voordelen (betere prestaties, meer tevredenheid, meer flexibiliteit, meer betrokkenheid) en nadelen (slechte voorbereiding door studenten, hogere studielast, arbeidsintensief, technologische beperkingen) er gerapporteerd werden in het FTC onderzoek (Akçayır & Akçayır, 2018). De Utrechtse onderwijskundigen wilden met hun kwantitatieve analyse van de effecten van 114 studies meer inzicht geven in de daadwerkelijke effecten van FTC als je deze allemaal samen onderzocht. Voor leerprestaties vonden zij een klein positief effect. Opvallend was ook de sterke spreiding. Bij sommige studies was het resultaat heel positief, in andere heel negatief. Toch kwam het gemiddeld uit op een klein positief effect. Uit Van Altens studie bleek ook dat FTC de tevredenheid van de studenten niet per se vergroot. Een verrassend resultaat: vaak wordt verondersteld dat de huidige generatie studenten het liefst alles online doet. Maar de onderzoekers kwamen in hun metastudie uit op geen effect. Studenten in geflipte klassen zijn dus niet meer of minder tevreden over hun onderwijs dan studenten die traditioneel onderwijs krijgen. Ook hier blijkt weer een enorme spreiding: in sommige studies zijn studenten veel tevredener, in andere studies zijn ze veel minder tevreden over FTC. De manier waarop FTC wordt toegepast maakt dus wel degelijk uit: Als een docent eenvoudigweg een opgenomen college van een jaar eerder als instructiefilm voorlegt, wordt dat lang niet altijd gewaardeerd.

Wat maakt een flipped classroom effectief?

Omdat de bestudeerde studies dus een sterke spreiding van effecten hadden, en bovendien in uiteenlopende soorten van onderwijs werden uitgevoerd, gingen de onderzoekers verder onderzoeken of de studies met een positief resultaat bepaalde gemeenschappelijke kenmerken hadden. De methodologische kwaliteitskenmerken (bijvoorbeeld het type controlegroep), en de omgevingskenmerken (bijvoorbeeld onderwijsniveau of vakgebied) bleken geen significante invloed te hebben op het gemeenschappelijke effect. Voor de didactische kenmerken van FTC vonden zij echter wel twee significante elementen. Het bleek dat de studies die quizjes of korte toetsen toevoegden, een groter effect bereikten. Het verkorten van de lestijd, de tijd die samen in de klas wordt doorgebracht, bleek negatieve gevolgen te hebben.

‘Video instructie op zichzelf verbetert de leerprestatie niet. Wel maakt het klassentijd vrij voor leerprestatie verhogende werkvormen.’ (DeLozier & Rhodes, 2017)

Er zijn onderwijsinstellingen die bij het onderzoek veronderstelden dat door de online-instructie de tijd in de klas wel korter kan. Maar dat bleek een significant lager effect te hebben. Verkort dus niet de face-to-face-tijd, want dar moet de student juist onder toeziend oog van de docent de stof gaan toepassen.

Andere good practices

Naast de meta-studie zijn er op internet ook actieve te vinden communities (bijvoorbeeld: Global Elements of Effective Flipped Learning) waarin docenten good practices met elkaar delen (deels uit eigen ervaring, deels op basis van ander wetenschappelijk onderzoek). Waar kun je zoal rekening mee zou moeten houden bij het inrichten van FTC onderwijs?

Bij wie kan je terecht voor ondersteuning op de UU?

Wil je zelf ook FTC toepassen in je onderwijs? Educate-it kan helpen. Kijk bijvoorbeeld op https://educate-it.uu.nl/kennisclip/ en zie hoe je zelf makkelijk een kennisclip kunt opnemen, hoe je learning analytics kan toevoegen aan je video, en wie je daarbij kunnen ondersteunen (https://educate-it.uu.nl/didactisch-en-praktische-ondersteuning/).

Deze tekst is voornamelijk gebaseerd op de open access publicatie van Van Alten, Phielix, Janssen en Kester in Educational Research Review en het eerder verschenen persbericht op de UU nieuwspagina.

Referenties

• van Alten, D. C. D., Phielix, C., Janssen, J., & Kester, L. (2019). Effects of Flipping the Classroom on Learning Outcomes and Satisfaction: a Meta-Analysis. Educational Research Review, 28, 1–18.
• Akçayır, G., & Akçayır, M. (2018). The flipped classroom: A review of its advantages and challenges. Computers and Education, 126(August), 334–345.
• DeLozier, S. J., & Rhodes, M. G. (2017). Flipped Classrooms: a Review of Key Ideas and Recommendations for Practice. Educational Psychology Review, 29(1), 141–151.
• https://www.uu.nl/nieuws/betere-leerprestaties-in-geflipte-klassen